Ontspullen - de online expositie

Dit is het object van Antoinette Jelgersma. Actrice en collega bij Het Nationale Theater. Als ik met Antoinette werk houd ik van haar precisie en heldere blik. Hoe bewaart zij en waarom?

“Mijn object is een Necci naaimachine uit de jaren ‘60 van de vorige eeuw. Hij was van mijn moeder, waar ze o.a. voor mij vele (kinder)kleren mee heeft gemaakt en stond altijd op tafel in de kamer. Het hoort voor mij bij een huiselijk gevoel. Warm en vreugdevol.

Ik bewaarde dit al zo’n tien, twintig jaar in een oude tas. De bedoeling was dat ik het ooit zou gebruiken, maar toen ik tijdens een lock-down een gordijn wilde repareren bleek dat het wiel aan de zijkant het niet meer deed. Ik wilde hem weggooien, maar ging toch naar de winkel om het te laten repareren. De onderdelen zijn echter niet meer verkrijgbaar dus ik moest kiezen: laten afvoeren of terugnemen. Toen de vrouw van de winkel zei ‘wel jammer om ‘m weg te doen’ en ‘er is vast iemand die zoiets heel leuk vind om neer te zetten’, ben ik weer gaan twijfelen.

Mijn gevoel is zeker gekoppeld aan spullen. 'k Weet nog precies waar ik iets kocht en welk verhaal eraan vast hangt. In het dagelijkse leven is dat soms prettig en soms staat het in de weg. Niet letterlijk, maar dan voelt het als ballast. Ik wil heel graag uitdunnen en minder bewaren. Niet zo rigoureus als Marie Kondo, maar een derde van mijn spullen zou ik wel los willen laten!”

Dit is het object van... dat kan ik niet zeggen. Deze persoon levert haar bijdrage liever anoniem in. Het gaat om een Engels statistiekboek, vol met aantekeningen. Waarom bewaart ze dit en waarom vertelt ze dit liever anoniem?

Ik kan mijn statistiek boek niet wegdoen, omdat het voor mij symbool staat voor de kennis die ik heb vergaard in de afgelopen jaren. Het gaat om mijn Engelse statistiek boek en de gedetailleerde aantekeningen. Ik heb een angst dat als ik dat boek weggooi dat ik daarmee ook mijn eigen brein weggooi; mijn “ik”. Daardoor zou ik niet meer meetellen in de maatschappij en uiteindelijk uitgesloten worden. Kennis is namelijk macht en ik wil mijn kennis en dus ook niet mijn bestaansrecht als mens verliezen. Destijds kreeg elke week statistiek bijles, soms twee keer per week. Mijn bijles-docent gaf mij het advies om een deel van mijn aantekeningen in het werkboek op te nemen. Hij was er heilig van overtuigd dat, dat geen enkel probleem was want alles staat toch ook in het boek. Mijn boek werd tijdens het tentamen gecontroleerd door een waarnemer, die stijl achterover viel van alles dat ik erbij had geschreven. Vervolgens werd ik weggestuurd en mocht ik niet meer tentamineren.

Uiteindelijk heb ik mijn bul behaald en heb ik die geschonken aan mijn moeder met de boodschap: deze is voor jou, jij wilde dat ik ging studeren en dat heb ik gedaan, jouw missie is volbracht en vanaf nu ga ik mijn eigen weg.

Rein is de zoon van wijlen mijn peettante Digna uit Wassenaar, die in 2018 overleed. Als kinderen van.. spreek je elkaar minder vaak. En toch was Rein een van de eerste die reageerde op mijn oproep van Ontspullen. Misschien ben ik gevoelig voor dingen die bij elkaar komen, dat er losse eindjes zijn en dit losse eindje komt bij mij uit. Door een koperen bakje; een onding voor een puber en later een dierbaar puzzelstukje voor mij.

“Toen mijn moeder jouw peettante werd, kreeg ze van jouw moeder een koperen centenbakje. Met een inscriptie met jouw naam en geboortedatum. Jarenlang leefde dat in ons huis op de Nassaulaan. Eerst als pronkstuk, maar op een gegeven moment kon haar rebellerende jongste zoon (ik :)) het in zijn puberjaren niet laten om het als asbakje te gebruiken als hij zat te roken in de huiskamer van zijn ouders… jaja de 80-er jaren…

Vele jaren later was het dus een beetje verfomfaaid. Op enig moment is er ook één van de twee oortjes vanaf gekomen, en kwijtgeraakt. Kortom - een object van weinig waarde, of toch niet?

Toen wij het huis van mijn moeder opruimden dacht ik - dát moet terug naar jou. Zo bleef het nog een hele tijd bij mij thuis staan - tot ik het ergens vorig jaar heb proberen op te poetsen en naar jou heb opgestuurd. Blijkend jouw reactie een goed idee - en krijgt het een nieuwe plek!