De muziek

De voorstelling Brown Sugar Baby neemt je mee naar de jazzscene van Nederlands-Indië in de jaren dertig. Regisseur Eric de Vroedt en componisten Florentijn Boddendijk en Remco de Jong vertellen je in onderstaande video graag meer over de jazzmuziek, hoe de jaren dertig klonken en hoe zij dit vertalen naar deze voorstelling.

Jazz in Nederlands-Indië

Brown’s Sugar Babies, de band waarin de opa van regisseur Eric de Vroedt met zijn twee broers in speelde, vormt de inspiratiebron voor de voorstelling Brown Sugar Baby. Hoewel de samenstelling van de band in de voorstelling anders is dan het origineel, wordt de dynamische en swingende jazzwereld in Nederlands-Indië voelbaar op het toneel.

In vooroorlogs Nederlands-Indië bloeide de jazz: de nieuwe, opwindende muziekstijl waaide in de roaring twenties over vanuit de Verenigde Staten. Dankzij de opkomst van de fi lm, de grammofoonplaat en de radio verspreidde de jazz zich snel. De innovatieve ritmes, energieke improvisaties en dansbare swing zorgden voor een bruisend uitgaansleven dat zich centreerde in de grote Javaanse steden: Batavia, Surabaya en Bandung (het ‘Parijs’ van Nederlands-Indië). Vele voetjes – jong én oud – gingen van de vloer in sociëteiten en clubs, maar ook hotels en zwembaden waren populaire plaatsen van vertier. Sterk beïnvloed door de Westerse jazzwereld experimenteerden artiesten, veelal Indische jongens, met onder andere de zingende zaag, cabaret en travestie.

De Indische jazzwereld kende ook zijn schaduwzijden. Gevoed door ideeën van witte superioriteit zagen sommige kolonialen jazz als primitief, woest en onbeschaafd: een gevaar voor de samenleving. Het spanningsveld tussen ‘beschaafd’ en ‘primitief’, ‘nep jazz’ en ‘echte jazz’, beheerste lange tijd de Nederlands-Indische jazzscene. Witte bands, meestal klassiek opgeleide bands van overzee, werden gezien als professioneel. Ongeacht hun kwaliteit speelden ze voor de elite in chique uitgaansgelegenheden. Indo-Europese bands werden daarentegen afgeschilderd als amateurs: ze genoten minder media- aandacht, speelden op ‘gewone’ feestjes, kregen (bijna) niet betaald en hadden vaak een andere ‘echte’ baan.

De eerste (familie)band van de grootvader van regisseur en schrijver Eric de Vroedt. Band: The Romancers, met vijf broers De Willigen. De opa van Eric de Vroedt uiterst rechts met trompet.

De Indische band Brown’s Sugar Babies

De economische crisis van de jaren ’30 leidde ertoe dat (horeca)managers zich geen dure witte bands meer konden veroorloven. Ze huurden daarom steeds vaker de goedkopere Indische bands in. Een daarvan was Brown’s Sugar Babies, een Indische jazzband onder leiding van Harry Braun (Brown). De Sugar Babies kregen bekendheid via lokale optredens, tournees en de radio. In verschillende samenstellingen speelden ze op allerlei plekken in de kolonie, zoals het bekende Hotel Des Indes en het zwembad Tjikini te Batavia. Op feestjes speelden ze vooral ballroom-muziek, maar het hart van de muzikanten ging uit naar swing en hot jazz, wat in de late uurtjes wél gespeeld kon worden. De media beschreven de band als “razend muzikaal, energiek, charmant, bezielend, swingend en waanzinnig improviserend”. De Sugar Babies waren, totdat de Tweede Wereldoorlog uitbrak, dus een vooraanstaande jazzformatie in Nederlands-Indië.

Brown's Sugar Babies in de laatste bezetting 1937-1941 v.l.n.r. achter Jimmy Monfils-Anthonijsz, Vic Laurens, Tjoh Tomassouw; voor Wim de Willigen, Broer van de Berg, Eddie de Willigen, Harry Braun, Koos de Willigen, Theo Tjoa.

Met dank aan: Tropenjazz (2019), Henk Mak van Dijk