Herfst van Ali Smith

Korte samenvatting

De 101-jarige Daniel Gluck en de 32-jarige Elisabeth hebben een bijzondere vriendschap. Elisabeth leerde Daniel kennen toen ze acht was. Hij was haar buurman, en deze belezen, enthousiaste kunstverzamelaar nam haar mee in zijn wereld van kunst en literatuur.  

Als Elisabeth naast een slapende Daniel in het verzorgingshuis zit, dringt de betekenis van de gesprekken die ze als kind met hem had tot haar door. Van hem leerde ze wat het leven waardevol maakt, en hij voedde ook haar belangstelling voor kunst, met name voor de popartkunstenares Pauline Boty over wie ze haar afstudeerscriptie heeft geschreven.  

Daarnaast kijken we mee met de surreële ijldromen van Daniel, waarin tijd, ruimte, taal en natuur door elkaar heen spelen. De meest hilarische pagina's zijn gewijd aan Elisabeths benadering van alledaagse beslommeringen, waarin Ali Smith met grimmige ironie de kille politieke verhoudingen na de Brexit en de dolgedraaide bureaucratie aan de kaak stelt.  
 

Bekijk ook...

• de officiële website Pauline Boty
• de documentaire Pop goes the weasel van Ken Russell (Herfst, p. 146).
• het artikel van Ali Smith in The Guardian over Boty

Literatuur

In elk deel van de seizoenencyclus refereert Ali Smith aan Charles Dickens en William Shakespeare. In dit deel zijn dat Dickens’ A tale of two cities en Shakespeares The Tempest (De storm). Maar dat zijn niet de enige auteurs die worden genoemd. Elisabeth leest Brave New World van Aldous Huxley (p.21), dat ook geïnspireerd is op Shakespeares Tempest. Andere literaire verwijzingen:

• Elisabeth vertelt haar moeder over een gedicht van Keats (p.77). Het gedicht waarnaar ze verwijst is – hoe kan het ook anders: ‘To Autumn’
• Elisabeth vertelt haar moeder over een gedicht van Dylan (p. 78). Het besproken gedicht is ‘In the white giant’s thighs’ van Dylan Thomas.
  - Lees het gedicht  
  - Luister het gedicht
• Daniel moet denken aan het verhaal ‘De dode’ van James Joyce uit Dubliners (p. 95), dit verhaal wordt ook nog eens aangehaald in Lente (p. 250).
• Een belangrijk boek voor de cyclus is Ovidius Metamorfosen (p.108, 162): de boeken van Ali Smith gaan immers ook over transformatie. Door te verwijzen naar de klassieke mythologie, schaart ze zich in een lange traditie. In Metamorfosen transformeren mensen vaak in dieren of bomen – precies zoals Daniel ook ‘ontwaakt’ als boom aan het begin van Herfst.
• Het boek Clockwork waar Elisabeth over vertelt van Daniel (p.193) is van Philip Pullman.

Muziek, film en televisie

De volgende muzieknummers, films en televisieprogramma’s worden genoemd in Herfst.

Muziek

• Cliff Richard – We don’t talk anymore (p. 139)
• James Brown – It’s a man’s man’s man’s world (p. 224)
• James Darren – Goodbye cruel world (p. 227)
• Rolling Stones – 19th Nervous Breakdown (p. 228)
• Rolling Stones – Paint it, black (p. 228)

Film en televisie

• Charles Chaplin – The Gold Rush (p. 34)
• A bag of marbles (p. 62)
• Onder de hamer, fictief programma, geïnspireerd op Bargain Hunt (p. 124 e.v.)
• Ken Russell – Pop goes the easel (p. 146, 227)
• Charles Chaplin – The Circus (p. 198)
• Alfie (p. 204)
• Marilyn Monroe in Some like it hot (p. 222)
• Game of Thrones (p. 233)