Antoinette Jelgersma: "Mijn moeder verdrong best veel dingen, daar heb ik altijd tegen geprotesteerd."
“Mijn moeder was huisvrouw”, vertelt Antoinette Jelgersma, “en ze schilderde; ze had de kunstacademie gedaan. Ze gaf me haar liefde voor tekenen mee en heeft me echt leren waarnemen. Ik wijs mensen zelf ook graag op goed kijken, bijzonder kleurgebruik of interessante composities. Van mijn vader kreeg ik zijn liefde voor taal mee. Hij was ons altijd aan het verbeteren! Destijds was dat heel irritant, maar in het spelen kan ik die taalgevoeligheid goed gebruiken.”
Antoinette speelt in De eeuw van mijn moeder onder meer de rol van Dorothea, wiens man tijdens de oorlog in een Jappenkamp overleed. “Zij hertrouwde, maar haar nieuwe man dronk en had vriendinnetjes buiten de deur. Dat leverde ruzie en rancune op. Veel strijd en weer goedmaken. Dorothea was economisch afhankelijk van hem en bleef getrouwd. Ze zette zich volledig voor haar kinderen in, maar kon niet voorkomen dat haar dochter Winnie in een vergelijkbaar huwelijk terecht kwam. In De eeuw van mijn moeder zie je wat voor invloed de relatie van Winnie heeft op haar zoon. Je ziet dat de moeder-zoon verhouding niet eenduidig is, maar complex.”
Patronen in families kunnen generaties lang doorwerken. “Trauma’s ook. Terwijl ik denk dat zulke trauma’s, wanneer je ze aangaat met de juiste hulp, een stuk draaglijker kunnen worden. Anderzijds ken ik ook mensen die een oorlog hebben meegemaakt en daar bewust niet meer naar omkijken. Zij richten zich op het leven en de toekomst. En dat begrijp ik wel, want anders zit je alleen maar in de dood en de wreedheid en kun je gewoon niet verder. Iets dergelijks moet ook voor Winnie gelden.”
“Mijn eigen moeder verdrong, net als Winnie, best veel dingen. Daar heb ik altijd tegen geprotesteerd, omdat ik het belangrijk vind dat je zelfkennis ontwikkelt en delen van jezelf onderzoekt. Maar ik besef ook dat dit zelfonderzoek een luxe is die wij ons misschien wel alleen kunnen permitteren, omdat we zelf geen oorlog hebben meegemaakt. Bovendien is verdringing soms noodzakelijk. Omdat je anders gek zou kunnen worden. Het is dan een beschermingsmiddel om dat wat te groot is aan te kunnen.”
De eeuw van mijn moeder
Regisseur Eric de Vroedt dook zijn familiegeschiedenis in en schreef een verhaal over zijn eigen moeder, de migratie van Nederlands-Indië naar Nederland en welke sporen die nalaat in een familie. Een fantastische cast, met Esther Scheldwacht als moeder Winnie, brengt dit herkenbare verhaal opnieuw tot leven in een marathonvoorstelling. De eeuw van mijn moeder is exclusief te zien in de Koninklijke Schouwburg